З залатарствам цесна звязана мастацкая апрацоўка каменю. Найбольш цікавым відам каменнай пластыкі 12-13 ст. з'яўляюцца абразкі. Іх выраблялі з бронзы, косці і каменю. Вядомыя сёння каменныя абразкі паходзяць з Полацка, Мінска, Навагрудка, Ваўкавыска, Віцебска. Асобнае месца займае шырокавядомы абразок з выявай святых Канстанціна і Алены з Полацка. Выраблены ён з тонкадысперснай гліны. Гліна настолькі моцна спрасавана, што візуальна не адрозніваецца ад каменю. Менавіта ў гэтым абразку ўвасобілася тое сутнаснае, што характарызуе мастацтва не толькі Полаччыны, але і Беларусі ўвогуле. Прычым гэтыя асаблівасці праглядаюцца і ў нашмат пазнейшых жывапісных абразах 16, 17 і нават 18 ст., у кніжных мініяцюрах старых беларускіх выданняў, драўлянай скульптуры. Абразок візантыйскі па сюжэце, раманскі па стылістыцы, мясцовы па каларыце, характэрнасці і, вядома, па матэрыяле.
Выдатнымі мастацкімі і тэхнічнымі навыкамі валодалі старажытныя кастарэзы. Надзвычай шырокі быў асартымент іх прадукцыі: гэта абразкі і іншыя рэчы хрысціянскага культу, да якіх адносяцца і розныя касцяныя лыжачкі для прычасця, і звычайныя побатавыя рэчы, што ўпрыгожваліся не менш старанна. Згадаем капавушкі з навершамі ў выглядзе фігур жывёл і людзей, перададзеныя надзвычай прафесійна і рэалістычна, тронкі для нажоў, накладкі на лукі, похвы і іншыя рэчы, праколкі, грабяні, іголкі, ігольнікі, гузікі, ігральныя косці. Вельмі цікавымі знаходкамі твораў пластыкі 11-13 ст. з'яўляюцца шахматныя фігуркі. Сам факт іх прысутнасці ў самых розных гарадах( Полацк, Мінск, гарадзішча на Менцы, Брэст, Слуцк, Лукомль, Гродна, Ваўкавыск, Друцк) гаворыць аб папулярнасці гэтай складанай усходняй гульні на тэрыторыі Беларусі ў разглядаемы перыяд. Выраблялі іх з косці і дрэва.
Развіццё манументальнага жывапісу, кніжнай графікі, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, дробнай пластыкі старажытных зямель Беларусі ў 11-13 ст. адбывалася ў рэчышчы візантыйскай традыцыі. Візантыя ў той час была найвялікшым цэнтрам сусветнай культуры. Уздзеянне візантыйскага свету на культуру беларускіх зямель адбывалася праз дынастычныя і гандлёвыя кантакты, запрашэнне іншаземных майстроў.
Г.Ганецкая, С.Тарасаў, Г.Штыхаў
(Цытуецца паводле:\"Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Полацка\".- Мн.: 2002. с. 80-82)
Похожие страницы :
Нет похожих страниц.