 ХРУЦКІ Іван Фаміч Источник: Ссылки по теме: П О Л О Ч А Н Е Иван Фомич Хруцкий Галерея работ Ивана Фомича Хруцкого |
ХРУЦКІ Іван Фаміч Сярод славутых мастакоў Беларусі XIX стагоддзя імя Івана Фаміча Хруцкага найбольш знакамітае. Нарадзіўся мастак 8 лютага 1810 года (па новым стылі) ў мястэчку Ула Бешанковіцкага раёна ў сям’і грэка-каталіцкага святара Фамы Іванавіча Хруцкага. Першапачатковую мастацкую адукацыю Іван Хруцкі атрымаў у Полацкім ліцэі на факультэце вольных мастацтваў. Адразу пасля заканчэння ліцэя ў 1827 г. ён паехаў у Пецярбург, дзе праз некаторы час паступіў у Акадэмію мастацтваў. Дзевяць гадоў спасцігаў ён у сталіцы таямніцы мастацкай прафесіі. Сваімі поспехамі ў навучанні Хруцкі звярнуў на сябе ўвагу расійскага цара Мікалая І і атрымаў ад яго падарунак – гадзіннік з залатым ланцужком. Неаднаразова творы маладога мастака адзначаліся медалямі Акадэміі мастацтваў. У 1839 г. ён атрымаў ганаровае званне акадэміка. У творчасці Хруцкага падчас навучання ў Акадэміі і на працягу далейшага жыцця нацюрморт займаў адно з галоўных месцаў. Малады навучэнец з Беларусі галоўнымі героямі сваіх твораў зрабіў звычайную гародніну – моркву, капусту, цыбулю, гарбузы. Гэтыя рэчы паўсталі на яго палотнах у казачнай прыгажосці і засланілі сваёй красой пестуноў паўднёвага сонца – лімоны і вінаград. Нацюрморты Хруцкага былі добрым упрыгожваннем жылых пакояў і адразу сталі карыстацца вялікай папулярнасцю. У мастака з’явілася шмат паслядоўнікаў, што паспрыяла развіццю жанру нацюрморта ў Расіі. Адначасова І. Хруцкі пісаў цудоўныя партрэты, з’яўляўся майстрам краявіду. Партрэтная творчасць развівалася ад дэкаратыўнасці да выяўлення індывідуальных асаблівасцей асобы. У 1839 г. Хруцкі пакінуў Пецярбург і вярнуўся на Радзіму, а ў 1844 г. купіў маёнтак Захарнічы недалёка ад Полацка. У Захарнічах Іван Фаміч пабудаваў дом па ўласным праекце, узвёў гаспадарчыя пабудовы, разбіў сад. Тут ён ажаніўся з маладой суседкай Ганнай Бямбноўскай. Пра выгляд пабудаванага Хруцкім дома даюць уяўленне карціны “Дзеці перад мальбертам”, “У пакоях сядзібы мастака І.Ф. Хруцкага Захарнічы Полацкага павета Віцебскай губерніі”. На 75-м годзе жыцця, за дзевяць месяцаў да смерці, Хруцкі напісаў “Аўтапартрэт”, які сёння знаходзіцца ў Дзяржаўным Рускім музеі ў Пецярбургу. Гэты аўтапартрэт з’яўляецца не толькі сродкам самавыяўлення, але і вынікам усяго жыцця мастака, якое ўзбагаціла нашу спадчыну выдатнымі творамі. Іван Хруцкі памёр 13 студзеня 1885 года і быў пахаваны на фамільных могілках у Захарнічах. Лит.: Жыццё і творчасць Хруцкі Іван Фаміч // Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. – Мн., 2003. – Т. 17. – С. 64 – 65. Хруцкі Іван Фаміч // БелСЭ: у 12 т. – Мн., 1974. – Т. 11. – С. 82. Хруцкі Іван Фаміч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Мн., 2003. – Т. 6. Кн. 2. – С. 84. Хруцкі Іван Фаміч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: у 5 т. – Мн., 1987. – Т. 5. – С. 458. Хруцкі Іван Фаміч // Беларусь: Энцыкл. даведнік. – Мн., 1995. – С. 745. Іван Хруцкі (1810 – 1995): Альбом-каталог. – Мн.: Беларусь, 1990. – 200 с.: іл. Алексеева, Т.В. Развитие бытового жанра: [о тв-ве И.Ф. Хруцкого] // История русского искусства: Т. 2. Кн. 2. – М., 1964. – С. 243 – 245. Герчук, Ю. «Фламандской школы пестрый сор»: [об Иване Фомиче Хруцком] // Живые вещи. – М., 1977. – С. 31 – 32. Дробаў, Л.М. Іван Хруцкі // Беларускія мастакі ХІХ стагоддзя. – Мн., 1971. – С. 42 – 48. Дробов, Л.Н. Становление изобразительного искусства Белоруссии: [об И.Ф. Хруцком] // Живопись Белоруссии ХІХ – начала ХХ в. – Мн., 1974. – С. 54 – 62. Іван Фаміч Хруцкі // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Бешанков. р-на. – Мн., 1991. – С. 60 – 61. Кузнецов, С.О. Живописец И. Хруцкий. Проблема интерпретаций творчества “среднего художника” ХIX в. // Проблемы изобразительного искусства ХIX столетия. – Л., 1990. – С. 82 – 99. Русецкий, А.В. Искусство живописи / А.В. Русецкий, Ю.А. Русецкий // Художественная культура Витебска с древности до 1917 года. – Мн., 2001. – С. 176 – 180. Бебрына, Г. Іван Хруцкі – мастак з Віцебшчыны (Метад. распрацоўка заняткаў для шк. 6 – 7 кл.) // Віцеб. сшытак. – 1997. - № 3. – С. 115 – 121. Брикс, Н. Прости, художник: Размышления журналиста после посещения могилы И.Ф. Хруцкого // Цэнтр. газ. – 1998. – 25 верас. – 1 кастр. Брикс, Н. Трава забвения: [Иван Хруцкий и его картины] // Цэнтр. газ. – 2000. – 28 ліп. Вакар, Л. Спрэчкі пра Івана Хруцкага // Віцеб. сшытак. – 1997. - № 3. – С. 107 – 114. Глушков, В. Достоин памяти потомков // Химик (Новополоцк). – 1987. – 20 янв. Глушкоў, У. Ушануем славутага земляка [Івана Хруцкага] // Сцяг камунізму (Полацк). – 1987. – 1987. – 4 студз. Данілаў, В.М. Вачыма мастака // Пачатк. шк. – 1997. - № 5 – 6. – С. 39. Долженкова, Н. «Прошу возвести меня в звание свободного художника…» // Род. прырода. – 2002. - № 4. – С. 36. Дробаў, Л. Жывапісец Іван Хруцкі // Беларусь. – 1967. - № 9. – С. 26. Замірскі, В. Помнік на магіле майстра // Новая газ. (Наваполацк). – 1992. – 12 жн. Крачкоўскі, А. Акадэмік жывапісу з Улы // Зара (Бешанковічы). – 1984. – 4 жн. Крачкоўскі, А. Багатая спадчына: [старонкі з біяграфіі мастака І. Хруцкага] // Зара (Бешанковічы). – 1986. – 8 ліп.; 6 верас. Крачкоўскі, А. Жывапісец з Улы // Віцеб. рабочы. – 2000. – 25 ліп. Крачкоўскі, А. Майстар партрэта, нацюрморта, пейзажу // Зара (Бешанковічы). – 2000. – 4 крас. Крупица, Н. Из жизни одной картины: [о картине И.Ф. Хруцкого “Натюрморт со свечой”] / Н. Крупица, Л. Михневич // Веч. Витебск. – 1999. – 24 дек. Крупица, Н. Со свечой у портрета известного художника: [о художнике И.Ф. Хруцком] // Витьбичи. – 2005. – 12 февр. Лабачэўская, Л. Акадэмік жывапісу, майстар нацюрморту // Кліч Радзімы (Шаркаўшчына). – 2000. – 25 кастр. Лебедев, Г. Личность Хруцкого: сплошные проблемы и начало их решения // Витьбичи. – 1998. – 6 янв. Малашэня, Л. Праўнучка мастака Хруцкага вярнулася дадому // Нар. слова. – 1997. – 5 чэрв. Малашэня, Л. У памяць пра Івана Хруцкага: [аб адкрыцці помніка мастаку на могілках каля в. Захарнічы Полац. р-на] // Полацкі весн. – 1992. – 5 жн. Міхайлаў, А. Рэпрадукцыя мастака: [на паштовай марцы] // Віцеб. рабочы. – 1979. – 4 кастр. Мудров, В. Художник из-под Полоцка // Химик (Новополоцк). – 1982. – 27 февр. Паньшына, І. Нацюрморт, партрэт, пейзаж / І. Паньшына, А. Рэсіна // Мастацтва Беларусі. – 1986. - № 6. – С. 43 – 46. Раманенкава, Г. Папоўніліся фонды музея [здымкамі і матэрыяламі пра сям’ю Маціеўскіх – унукаў І.Ф. Хруцкага, якія жылі ў Полацку] // Полацкі весн. – 1998. – 5 жн. Хацкевіч, Л. Муза Івана Хруцкага // Полацкі весн. – 2005. – 1 лют. Януш, І. Акадэмік жывапісу // Нар. слова. – 2005. – 8 лют. Рэпрадукцыі мастака ў перыядычных выданнях Хруцкі, І. Аўтапартрэт, 1880-ыя г.г.: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – С. 30.: афсет ; 7 x 5 см. Хруцкі, І. Бітая дзічына, агародніна і грыбы, 1854 // Бел. гіст. часоп. – 2002. - № 4. – Укл. л.: афсет ; 8 x 11 см. Хруцкі, І. Кветкі і садавіна, 1839 // Гаспадыня (Хозяйка). – 1996. - № 10. - Укл. л.: афсет каляр. ; 11 x 16 см. Хруцкі, І. Нацюрморт (Плады), 1839: алей // Мастацтва. - 2000. - № 11. – С. 31.: афсет ; 8 x 10 см. Хруцкі, І. Партрэт А. Міцкевіча, 1850-ыя г.г.: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – С. 33.: афсет ; 6 x 5 см. Хруцкі, І. Партрэт І. Булгака, 1838: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – С. 33.: афсет ; 6 x 5 см. Хруцкі, І. Партрэт маладой жанчыны з кошыкам, 1835: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – С. 32.: афсет ; 7 x 5 см. Хруцкі, І. Партрэт невядомай з кошыкам, 1838 // Гаспадыня (Хозяйка). – 1996. - № 10. - Укл. л.: афсет каляр. ; 17 x 25 см. Хруцкі, І. Плады і птушка, 1850-ыя г.г.: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – 1-я с. вокл. : афсет каляр. ; 10 x 14 см. Хруцкі, І. Святы Казімір, 1849: алей // Мастацтва. – 2000. - № 11. – С. 34.: афсет ; 7 x 5 см. Выставы. Пленэры Волкова, И. О незаслуженно забытом: [о выставке, посвящ. художнику И.Ф. Хруцкому] // Витьбичи. – 1996. – 10 дек. Гунин, Н. Десять дней на родине художника: [о втором пленэре памяти Ивана Хруцкого] // Витьбичи. – 1997. – 30 авг. Дружкова, К. І зноў пленэр Івана Хруцкага: [пра ІІІ Міжнар. пленэр на Віцебшчыне] // Культура. – 1999. – 23 – 29 студз. – С. 5. Каленік, А. Памяці Івана Хруцкага: [аб выставе мастака] // Полацкі весн. – 1997. – 19 снеж. Малашэня, Л. У памяць пра Івана Хруцкага: [пра другі рэсп. пленэр, прысвеч. мастаку] // Нар. слова. – 1997. – 12 жн. Паньшына, І. Творы І.Ф. Хруцкага ў Польшчы // Мастацтва. – 2000. - № 2. – С. 20 – 22. Пастернак, Т. Пленэр имени Хруцкого // Нар. слова. – 1996. – 26 ліп. Пленэр памяти Ивана Хруцкого: [в Полоц. р-не] // Витеб. курьер. – 1997. – 30 июля. Соловьева, Т. Выставка двух пленэров [посвящённых Ивану Хруцкому] // Витеб. курьер. - 2000. – 19 дек. Степанская, Т. Вернисаж после пленэра: [о первом пленэре, посвящ. И. Хруцкому] // Нар. слова. – 1996. – 21 лістап. |